UČESTALOST PROPISIVANJA ANTIBIOTIKA KOD PACIJENATA SA COVID-19
Antimikrobna rezistencija izaziva ozbiljnu zabrinutost zbog povećane upotrebe antibiotika kod pacijenata zaraženih SARS-CoV-2 virusom. Uprkos virusnoj prirodi ovog oboljenja, studije su pokazale da se antibiotici često propisuju pacijentima sa COVID-19, uglavnom zbog sumnje na bakterijske koinfekcije.
U meta-analizi koja je obuhvatila 154 studije (januar-april 2020.) sa 30,623 pacijenta, cilj je bio utvrditi prevalencu pacijenata sa COVID-19 kojima je propisan antibiotik. Ispitanici su analizirani prema geografskom područiju, težini bolesti i starosnoj dobi. Od navedenog broja pacijenata, 19.102 (62.4%) je primalo bar jedan antibiotik.
Prevalenca bakterijske koinfekcije i sekundarne infekcije kod pacijenata hospitalizovanih sa COVID-19 relativno je mala i iznosi 3,5% za bakterijsku koinfekciju i 14,3% za sekundarnu infekciju.
U studiji je ustanovljeno da je gotovo 3/4 (74,6 %) pacijenata dobilo antibiotsku terapiju, što je znatno više u odnosu na procenjenu bakterijsku koinfekciju koja se kretala između 6,1% i 8,0%.
Od deset proučavanih klasa antibiotika, najčešće propisivane bile su:
- fluorohinoloni (n = 612, 20,0%)
- makrolidi (n = 579, 18,9%)
- inhibitori β-laktama /β -laktamaza (n = 459, 15,0%) i
- cefalosporini (n = 459, 15,0%).
Autori ukazuju na hitnost ulaganja napora za racionalnu primenu antibiotika u cilju smanjenja razvoja antimikrobne rezistencije tokom lečenja COVID-19.
Propisivanje antibiotika je bilo povećano u starijim starosnim grupama i onima sa težom kliničkom slikom (pacijenti na mehaničkoj ventilaciji i pacijenti sa fatalnim ishodom infekcije).
S obzirom na nisku stopu koinfekcije kod ovih pacijenata, postoji veliki rizik od nepotrebne primene antibiotika koja povećava rizik od različitih neželjenih događaja, infekcije Clostridium difficile i antimikrobne rezistencije.
Dobijeni podaci pokazali su rezultate propisivanja antibiotika prema:
- geografskom području:
- Evropa – 63,1%,
- Severna Amerika – 64,8%,
- Kina – 76,2%,
- Bliski Istok – 86,0%,
- Istočna / Jugoistočna Azija (bez Kine) 87,5%.
- starosnoj dobi:
- deca – 38,5%,
- sve starosne grupe zajedno – 61,5% (najviša kod odraslih).
- težini bolesti u:
- bolničko / ambulantnom okruženju – 59,3%,
- bolnicama – 74,8%,
- jedinicima intenzivne nege – 86,4%.
Postojao je trend smanjenja propisivanja antibiotika tako da su studije u januaru pokazale najveću prevalencu propisivanja antibiotika 85,8%, a studije završene u aprilu najmanju prevalencu 62,6%.
Autori naglašavaju potrebu za jasnim i konzistentnim protokolima koji bi pacijentima sa COVID-19 dali najveću korist primenom empirijske antibiotske terapije i kod kojih bi korist od njihove primene prevazišla rizik. Neophodne su prospektivne studije koje bi procenile uvođenje antibiotika u terapiju kod teško obolelih pacijenata od COVID-19 kao i identifikovanje odgovarajućih parametara za njihovo sigurno isključivanje iz terapije.
Izvor: Langford BJ, So M, Raybardhan S, et al. Antibiotic prescribing in patients with COVID-19: rapid review and meta-analysis. Clin Microbiol Infect. 2021;27(4):520-531.
