UČESTALOST PROPISIVANJA ANTIBIOTIKA KOD PACIJENATA SA COVID-19

Antimikrobna rezistencija izaziva ozbiljnu zabrinutost zbog povećane upotrebe antibiotika kod pacijenata zaraženih SARS-CoV-2 virusom. Uprkos virusnoj prirodi ovog oboljenja, studije su pokazale da se antibiotici često propisuju pacijentima sa COVID-19, uglavnom zbog sumnje na bakterijske koinfekcije.

U meta-analizi koja je obuhvatila 154 studije (januar-april 2020.) sa 30,623 pacijenta, cilj je bio utvrditi prevalencu pacijenata sa COVID-19 kojima je propisan antibiotik. Ispitanici su analizirani prema  geografskom područiju, težini bolesti i starosnoj dobi. Od navedenog broja pacijenata, 19.102 (62.4%) je primalo bar jedan antibiotik.

Prevalenca bakterijske koinfekcije i sekundarne infekcije kod pacijenata hospitalizovanih sa COVID-19 relativno je mala i iznosi 3,5% za bakterijsku koinfekciju i 14,3% za sekundarnu infekciju.

U studiji je ustanovljeno da je gotovo 3/4 (74,6 %) pacijenata dobilo antibiotsku terapiju, što je znatno više u odnosu na procenjenu bakterijsku koinfekciju koja se kretala između 6,1% i 8,0%.

Od deset proučavanih klasa antibiotika, najčešće propisivane bile su:

  • fluorohinoloni (n = 612, 20,0%)
  • makrolidi (n = 579, 18,9%)
  • inhibitori β-laktama /β -laktamaza (n = 459, 15,0%) i
  • cefalosporini (n = 459, 15,0%).

Autori ukazuju na hitnost ulaganja napora za racionalnu primenu antibiotika u cilju smanjenja razvoja antimikrobne rezistencije  tokom lečenja COVID-19. 

Propisivanje antibiotika je bilo povećano u starijim starosnim grupama i onima sa težom kliničkom slikom (pacijenti na mehaničkoj ventilaciji i pacijenti sa fatalnim ishodom infekcije).

S obzirom na nisku stopu koinfekcije kod ovih pacijenata, postoji veliki rizik od nepotrebne primene antibiotika koja povećava rizik od različitih neželjenih događaja, infekcije Clostridium difficile i antimikrobne rezistencije.

Dobijeni podaci pokazali su rezultate propisivanja antibiotika prema:

  1. geografskom području:
  • Evropa – 63,1%,
  • Severna Amerika – 64,8%, 
  • Kina – 76,2%,
  • Bliski Istok – 86,0%,
  • Istočna / Jugoistočna Azija (bez Kine) 87,5%.
  1. starosnoj dobi:
  • deca – 38,5%,
  • sve starosne grupe zajedno – 61,5% (najviša kod odraslih).
  1. težini bolesti u:
  • bolničko / ambulantnom okruženju – 59,3%,
  • bolnicama – 74,8%,
  • jedinicima intenzivne nege – 86,4%.

Postojao je trend smanjenja propisivanja antibiotika tako da su studije u januaru pokazale najveću prevalencu propisivanja antibiotika 85,8%, a studije završene u aprilu najmanju prevalencu 62,6%.

Autori naglašavaju potrebu za jasnim i konzistentnim protokolima koji bi pacijentima sa COVID-19 dali najveću korist primenom empirijske antibiotske terapije i kod kojih bi korist od njihove primene prevazišla rizik. Neophodne su prospektivne studije koje bi procenile uvođenje antibiotika u terapiju kod teško obolelih pacijenata od COVID-19 kao i identifikovanje odgovarajućih parametara za njihovo sigurno isključivanje iz terapije.

Izvor: Langford BJ, So M, Raybardhan S, et al. Antibiotic prescribing in patients with COVID-19: rapid review and meta-analysis. Clin Microbiol Infect. 2021;27(4):520-531.

Leave a reply